Μεθεόρτια…
Η ανάγκη αναπροσανατολισμού της εκπαίδευσης στην παιδεία του πολίτη
Της Φωτεινής Καλογερογιάννη,
Φιλόλογος, Υποψήφια Διδάκτωρ
Οι γιορτές τελείωσαν και από τη μέση της εβδομάδας που μόλις διανύσαμε επανήλθαμε στην προ των εορτών κανονικότητα μας. Μαζί ωστόσο ήρθαν και γεγονότα που άφησαν το στίγμα τους τόσο στην εγχώρια όσο και στη διεθνή πραγματικότητα. Οι φωτιές που κατακαίουν την αυστραλιανή ήπειρο, η δολοφονία του ιρανού αξιωματούχου Σουλεϊμανί στη Βαγδάτη, η απειλή ενός ενδεχόμενου πολέμου, η επίσκεψη της ελληνικής αποστολής με τον Έλληνα πρωθυπουργό στην Ουάσινγκτον για τα εγχώρια θέματα και η κατάρριψη από λάθος του ουκρανικού αεροσκάφους με 176 επιβαίνοντες, όπως επιβεβαιώνεται από την ανακοίνωση του ιρανικού στρατού, συμπληρώνουν και τα μόνιμα ζητήματα που μας απασχολούν, όπως το μεταναστευτικό-προσφυγικό και τις αλλαγές στον εκπαιδευτικό χώρο.
Μετράμε μόλις λίγες μέρες στη νέα δεκαετία και ορθώνονται μπροστά μας τα προβλήματα που φαίνεται ότι θα μας απασχολήσουν έντονα και τα διλήμματα που θα κληθούμε να απαντήσουμε κατά τη διάρκειά της. Το μείζον οικολογικό πρόβλημα, η τρομοκρατία, η ασφάλεια, το μεταναστευτικό-προσφυγικό, τα ελληνοτουρκικά, η εξωτερική πολιτική των χωρών και οι συνέπειές της και η εσωτερική πολιτική αναφορικά με την δική μας χώρα.
Όλα αυτά τα θέματα, ωστόσο, αναδεικνύουν την αναγκαιότητα ενός προσανατολισμού στην εκπαίδευση που δίνει έμφαση στην ιδιότητα του πολίτη. Διότι πέρα από την τυπική ιδιότητα του πολίτη, υπάρχει και η ουσιαστική, αυτή που έχει σχέση με τις αξίες, τις στάσεις, τους προσανατολισμούς και τις ικανότητες του πολίτη. Οι νέοι χρειάζεται να εκπαιδευθούν με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να τοποθετούνται στο επίκεντρο των εξελίξεων και όχι να μένουν έξω από την ροή των γεγονότων λόγω άγνοιας, αδράνειας και παθητικής στάσης για τα τεκταινόμενα. Αυτό σημαίνει πως τη θέση των τελευταίων πρέπει να πάρουν η γνώση, η κινητοποίηση και η ενεργός δράση. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτή η επιδίωξη οφείλουμε να βοηθήσουμε τους νέους να αναπτύξουν μια ολόπλευρη προσωπικότητα ώστε να αντιλαμβάνονται τον ρόλο του πολίτη μέσω της ενεργού δραστηριοποίησης τους για τα εσωτερικά και εξωτερικά ζητήματα της χώρας μας, αλλά και της κατανόησης των παγκοσμίων θεμάτων και συσχέτισης τους με τα δικά μας προκειμένου να είναι σε θέση να βλέπουν όχι μόνο το κάδρο αλλά και εκτός αυτού και να διαμορφώνουν άποψη για τα συμβαίνοντα χωρίς να αναπαράγουν απόψεις από τα οικεία περιβάλλοντά τους και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ζήτημα ιδιαίτερα κρίσιμο, καθώς οι απόψεις και η συνακόλουθη στάση τους για τα πράγματα θα πρέπει να μεταφραστεί σε ψήφο που θα καθορίσει κυρίως το δικό τους μέλλον.
Όμως, εκτός της επιδίωξης μιας σφαιρικής γνώσης για την ιστορία, την κοινωνία και την πολιτική, εξίσου σημαντική επιδίωξη είναι η ευαισθητοποίηση των νέων αναφορικά με το οικολογικό ζήτημα, καθώς και με το μεταναστευτικό-προσφυγικό ζήτημα. Δεν φτάνει μόνο να γνωρίζει κανείς, αλλά και να δρα με τέτοιο τρόπο που να προστατεύει το περιβάλλον – από την διαμόρφωση της οικολογική συνείδησης έως την υιοθέτηση πρακτικών για την προστασία του περιβάλλοντος – και παράλληλα να υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα με τρόπο που να θέτουν στο επίκεντρο τον άνθρωπο και όχι τις πολιτικές εκμετάλλευσής του για την εξυπηρέτηση διαφόρων οικονομικών και πολιτικών σκοπιμοτήτων.
Επομένως, ο στόχος της νέας δεκαετίας θα πρέπει μεταξύ άλλων να είναι η εκπαίδευση που τοποθετείται υπέρ μιας κατεύθυνσης με έμφαση στην ιδιότητα του πολίτη, προκειμένου οι νέοι να εξοπλιστούν με όλα εκείνα τα εφόδια, γνωστικά και άλλα, για να μπορέσουν να πραγματώσουν τον ρόλο τους ως πολίτες. Σίγουρα το σχολείο μπορεί μέσω των μαθημάτων – όπως η Γλώσσα, η Ιστορία, η Κοινωνική και Πολιτική αγωγή και όχι μόνο – για να καταφέρει να πραγματώσει ένα στόχο που προς το παρόν μένει μόνο στο επίπεδο της διακήρυξης. Θα φανεί, λοιπόν, αν στην νέα δεκαετία το Υπουργείο Παιδείας, ως ο διαμορφωτής της εκπαιδευτικής πολιτικής, θα καταφέρει να υπερβεί τις αγκυλώσεις που το δεσμεύουν και να φέρει την νέα εποχή στην εκπαίδευση.
